2005-08-11 Weten en herinneren
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 2005-08-11 In het voorbijgaan (rubriek van plm. 800 woorden)
opmerking
*[9187]*
Over twee tegengestelde soorten werkelijkheidsbenadering: die van de betekenisgevende (en aldus steeds weer nieuwe betekenissen en onbeantwoord blijvende vragen genererende) lezer, die door het naar de hele historische cultuur verwijzende karakter van zijn lectuur altijd met het verleden bezig is; en die van de herinneringsloze natuurwetenschapper, wiens weten steeds het weten van het nu is.
Aanleiding voor dit door en door ironische stuk was een aflevering in de tv–serie "Zomergasten" op zondag 7.8.2005; de schrijfster en filosofe Conny Palmen had daarin een gesprek met de natuurkundige Robbert Dijkgraaf.
Fens: "Ik was gelukkig met Dijkgraaf; dat heldere en jonge niets [: D. had meegedeeld niet van gelovigen huize te zijn, RM] paste bij hem en het vak dat hij beoefent. Daar zat iemand uit een studie zonder herinneringen, met een materie die niets betekent en niet gaat betekenen. Waarin hoogstens andere oudere materie te ontdekken is. Een heelal met een geschiedenis die toch geen geschiedenis is in de traditionele zin: een betekenisvol verhaal.(...)"
Termen
alles is verwijzing » alles functioneert als beeld (c.q. teken) beeld en interpretatie van de werkelijkheid » concept(ie) van de werkelijkheid betekenis » SOMS: betekeniswaarde betekenis aandragen (: – toevoegen » – aanbrengen) betekenis geven aan betekenis–gevers versus rationalisten » OOK: alpha versus bèta betekenisgeving » zingeving» (zingevende) verbanden leggen» (door) verbeelding betekenisloos » zonder betekenis (geworden) » naar niets verwijzend Cervantes Saavedra, Miguel de cultuurverlies » –arm» –vernietiging» –ondergang» geen cul Dijkgraaf, Robbert geen geschiedenis » – – in traditionele zin (nl. als betekenisvol verhaal) geen referentiekader (meer) » referentiekader cq context ontbrekend» verdwenen geen verleden meer » verbinding met het (versplinterde) verleden problematisch geheim » mysterie » raadsel » verborgen » raadselachtig (–heid) geloof » religie » godsdienst geschiedenis: toevallige verzameling of zinvol plan cq betekenisvol verhaal? geschiedschrijving » historiografie » geschiedwetenschap » (SOMS: –filosofie herinnering » herinneren » zich herinneren herinnering aan eerste (lees–) beleving » aan eerdere leessituatie historisch bewustzijn » historisch besef » (OOK: géén c.q. zonder – invloed van Goya op Hendrik de Vries Joyce, James kennen betekent: altijd opnieuw moeten beginnen letterenstudie: nooit af; steeds opnieuw beginnen; geen zekerheden» toekomst levensbeschouwing » –visie» –besef» –leer» –stijl &r lezer–van–nu draagt veel verleden mee » verleden als referentiekader Mulisch, Harry natuurwetenschap» –kunde» –lijke historie» (schrijvende) bioloog» Nooteboom, Cees Palmen, Conny perspectief van nu/ van verleden Picasso, Pablo referentiekader » voorkennis» ervaring : bij lezer»kijker [cf referentiekader] Shakespeare, William steeds opnieuw teken / realiteit (beeld / werkelijkheid; teken/ betekende; metaforisch lezen) televisiekritiek » kritiek (in krant) mbt. televisieprogramma('s) tv » tv–programma (–'s)\ televisie–uitzending(en)\ –optreden» &n verbeelding » ordenend literair scheppen: verdwenen uit wetenschapsbeoefening verdwenen traditie verdwijnend cultureel referentiekader » verdwenen culturele context verdwijnend historisch referentiekader » verdwenen interesse in geschiedenis verleden / heden ; relatie verleden – heden vermogen tot invullen: hoogste bekwaamheid van de mens verwijzing is verloren c.q. functioneert niet » roept (verleden) niet meer op weerloosheid van geesteswetenschappen » verdediging van geesteswetenschappen wetenschap van feiten / wetenschap van waarden X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK

Open originelen in nieuw venster: Deel