1998-03-02 Schrijven tegen de eeuwigheid
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 1998-03-02 maandagstuk (boekbespreking max. plm. 2200 wrdn)
opmerking
Met foto van de enige tijd terug overleden in negentiende–eeuwse literatuur gespecialiseerde Amsterdamse neerlandicus Bernt Luger voor zijn bibliotheek.
Aangehaald worden enkele passages uit de besproken publikatie, over de betrekkelijkheid van het werk van de neerlandicus; de huidige betrekkelijke (on)leesbaarheid van Huet's kritieken; (Luger's eigen receptie van) Aletrino's stijl; de voor ons gewijzigde receptiemogelijkheden mbt. "Grassprietjes" van Cornelis Paradijs (Frederik van Eeden).
In dat kader worden genoemd: Huet's "Lidewyde" (in 1981 weer herdrukt maar nog slechts door neerlandici gelezen), en Luger's opstellen 'Waarom ik van Aletrino houd' (1982), 'Spreekbuis voor jongeren? de Nieuwe Gids na honderd jaar', 'Dickens' populariteit in Nederland in de negentiende eeuw', 'Mijn spelen is leren' (1953). Verder stukken over "Grassprietjes", over de verhouding Multatuli en Van der Linde, en vooral: over de nalatenschap van de leesbibliotheek C.C. van der Hoek in Leiden.

[N.B.: het trefwoord 'filoloog...' is aan dit artikel toegekend omdat uit de opmerking van Fens: dat Luger in zijn literair–historische activiteiten "poogt (...) de historiciteit aan boeken en verschijnselen terug te geven (...)", valt op te maken hoezeer hij beoogde 'de tekst zijn zegje te laten zeggen' binnen het historisch–contemporaine referentiekader van die tekst, volgens de opvattingen omtrent filologie van zijn leermeester Hellinga. RM]
Termen
aanschaf door bibliotheken » SOMS: groei van bibliotheek Aarts, C.J. actualisering van oude(re) literatuur Aletrino, Arnold andere betekenisassociaties bij lezers–nu/ lezers–toen beleving als kunst» literatuur: is altijd contemporain c.q. eenmalig Berg, Willem van den betekenisgeving vergt (ook historische) context » waarderen vergt context bibliografie » bibliografische verwijzing cq studie cq catalogus » bibliograaf bibliotheekcatalogus » –catalogi » catalogiseren boek groeit » tekst verandert: met jaren» generaties» eeuwen Busken Huet, Conrad contemporaine lezersreactie(s) (op literatuur uit het verleden) Dickens, Charles Eeden, Frederik Willem van [een van diens pseudoniemen: Cornelis Paradijs] filoloog » –logie» tekstkritiek» –ticus» (cq – bezorgd doo Forum [tijdschrift] » OOK: Forum–generatie » Forum–auteurs » Forum als gemiddelde lezer » OOK: (waardering door) gemiddeld publiek generatie (–s)\ –verschil (–len)\ –kloof » SOMS: jongeren » jeug generatie van Tachtig generaties in lezerspubliek » veranderend c.q. ander publiek historiciteit / eeuwigheidswaarde (: actualiteitswaarde / eeuwigheidswaarde) illusie van eenheid» geheel» samenhang (OOK: scheppen van eenheid»geheel\...) kunstkritiek / kunsthistorie (: eigentijdse / (kunst)historische waardering) lectuur [i.t.t. literatuur] » Trivialliteratur » leesvoer (vs. literatuur) leesbibliotheek C.C. van der Hoek (Leiden) lezer–nu / lezer–toen / lezer–straks lezer–toen / lezer–nu (o.m.: confrontatie – / – ) lezersonderzoek » studie van lezerspubliek » (OOK: – ware gewenst!) lezerspubliek » lezer(s) » SOMS: lezersgemeenschap » medelezer » medelezers Linde, Anthonius van der literair werk groeit c.q. verandert in betekenis (door wat erna kwam) literatuur–historisch / literatuur–kritisch literatuurgeschiedenis » –historisch » lit.–hist. onderzoek c.q. perspectief literatuurgeschiedenis streeft naar samenhang» is een constructie literatuursociologie » –sociologisch » –socioloog literatuurwetenschap » letterkundig onderzoek » wetenschap der letteren literatuurwetenschapper / criticus (literatuurwetenschap / literaire kritiek) Luger, Bernd (Bernt) Mathijsen (–Verkooijen), Marita Multatuli » Eduard Douwes Dekker muziek » muzikaal » OOK: Fens over muziek Nachleben » receptiegeschiedenis » nageschiedenis » waardering later negentiende eeuw » 19e–eeuws Nieuwe Gids, De – . Tijdschrift voor Letteren, Kunst, Politiek en Wetenschap oude (–re) letterkunde als levende tekst c.q. literatuur oude literatuur » oude(re) letterkunde » historische letterkunde Potgieter, Everhardus Johannes sociale » sociologische aspecten van waardering van kunst (incl. literatuur) sociologische aspecten » sociologie » socioloog sociologische aspecten van culturele participatie (OOK: maatschappelijke...) Sue, Eugène Tachtig, proza van – » taal van '80 tijdgebonden betekenis c.q. effect » cultuurgebonden betekenis c.q. beleving UB Amsterdam » Universiteitsbibliotheek Amsterdam vergeten auteur » vergeten schrijver(s)\ boek(en)\ bundel(s)\ literatuur Vries, Johan de waarde van tekst in actualiteit waarde: literaire vs. niet–literaire – » zuiver literair vs extra–literair waardeoordeel » mening » oordeel » waardering (tav. tekst) waardering [n.b.: ZIE OOK: waardeoordeel \... ! EN: waardering... !] waardering veranderend» veranderd » vergane glorie; SOMS: late(re) erkenning waarderingsgeschiedenis wetenschap » onderzoek » wetenschappelijk onderzoek » wetenschapsbeoefening winkelbibliotheek » volksbibliotheek » buurtbibliotheek
Besproken publikaties
  • Wie las wat in de negentiende eeuw? / [keuze uit het werk van] Bernt Luger; [bijeengebracht door] Willem van den Berg en Marita Mathijsen

  • Open originelen in nieuw venster: Deel _1  Deel _2