1996-11-18 Altijd november, altijd Helmers
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 1996-11-18 maandagstuk (boekbespreking max. plm. 2200 wrdn)
opmerking
*[4436]*
Met afbeelding van Jan Frederik Helmers volgens een uit 1802 daterende gravure van G.–L. Chrétien.
Met enkele citaten uit de besproken dissertatie, en van Helmers zelf enkele lofregels op Petrarca. – Genoemd worden Dante's "Divina Commedia" en Gibbon's "Decline and Fall of the Roman Empire" (het laatste bij wijze van correctie op een zinsnede van Van Hattum).
Termen
• "dode" schrijver » niet meer (als mythe) levende auteur • af (op; literair uitgesproken): niet meer als levende literatuur functionerend • andere betekenisassociaties bij lezers–nu/ lezers–toen • betekenisgeving vergt (ook historische) context » waarderen vergt context • burgerlijk » –heid » burgerman » –leven » –milieu » • Busken Huet, Conrad • Clercq, Willem de • contemporaine lezersreactie(s) (op literatuur uit het verleden) • dode / slapende dichter(s) [c.q. auteur(s) c.q. schrijver(s)] • dood van beeldenwereld » dode metaforen » verouderde beeldspraak » cliché • gestorven lezer (–spubliek) » lezer (al) dood • gezag van dichter » gezaghebbend dichter » dichter als autoriteit • Gibbon, Edward • goed » klassiek : biedt steeds nieuwe mogelijkheden: is onuitputtelijk • Hattum, M. van – [Marinus] • Helmers, Jan Frederik • herkenning – erkenning – waardering » kracht der herkenbaarheid • Jorissen, E.J.P. • klassiek als waardekwalificatie » klassiek karakter • lezer van nu / publiek van toen • lezer–toen / lezer–nu (o.m.: confrontatie – / – ) • literatuur–historisch / literatuur–kritisch • literatuurwetenschap » letterkundig onderzoek » wetenschap der letteren • misverstaan als factor in Nachleben » latere waardering ogv. niet goed lezen • Nachleben » receptiegeschiedenis » nageschiedenis » waardering later • negentiende eeuw » 19e–eeuws • niet gelezen boeken » niet meer c.q. (nog) ongelezen of ongebruikte boeken • ongelezen dichter(s) » niet meer gelezen dichter(s) c.q. dichteres(sen) • oraal / geschreven (OOK: oraal / schrijven) • oude (–re) / contemporaine kunst • oude literatuur » oude(re) letterkunde » historische letterkunde • Petrarca, Francesco • portret (–tten) (o.m. van schrijvers) » portrettering (o.m. van schrijvers) • priesterschap – dichterschap (OOK: priester cq pastor en dichter) • promoveren » promotie » doctoraat » promovendus » proefschrift » disse • relatie oude(re) / hedendaagse literatuur • retoriek » grootspraak » taalvertoon » –vergroting » bedrog van» • retoriek » retorica» retorisch» retorische inkleding» welsprekendheid» • Ritzen, J. [minister van onderwijs en wetenschappen] • roem » beroemd» populair» veelgelezen» grote publieke belangstelling » • schrijver als profeet cq ziener» dichter als profeet» bezwerend schrijverschap • Senus, W. van • Smies, J. • succes van poëzie dankzij verkeerd gebruik (c.q. verkeerd verstaan) ervan • vaderland » vaderlandsliefde en nationalisme • verdwenen historische context v. (literair) werk » onbekende context lit. werk • vergeten auteur » vergeten schrijver(s)\ boek(en)\ bundel(s)\ literatuur • vergeten literatuur » tekst betekenis verloren» vergeten »overbodig geworden • verstechniek » poëtische middelen » versbouw » ambachtelijkheid als dichter • voordracht » declamatie » uitspraak » voorlezen (MET NAME OOK: van poëzie) • waardering veranderend» veranderd » vergane glorie; SOMS: late(re) erkenning
Besproken publikaties
  • Jan Frederik Helmers (1767–1813). Leven en werk van een Amsterdamse wereldburger / M. van Hattum

    • Open originelen in nieuw venster: Deel _1  Deel _2  Deel _3