| 1962-03-10 Katholieken in de Nederlandse literatuur. Duidelijke verschillen tussen de jaren '30 en nu. Kanttekeningen bij een opvallend verschijnsel | |
|---|---|
| Dagblad De Tijd\De Tijd–Maasbode (vanaf 8.2.1956) 1962-03-10 groot zaterdag–artikel (meer dan ± 1800 woorden) | |
| opmerking | |
| *[4085]* Het verdere discussie uitlokkende artikel knoopt aan bij het in "De Tijd–Maasbode" op 28.12.61 van Fens afgedrukte artikeltje "Vertalingen" (waarop ook een aanvullende, uitvoerige reactie van J.P.W.M. van Zutphen was afgedrukt in de rubriek 'Brieven van lezers' in "De Tijd–Maasbode" van 6.1.62). Op 13 oktober 1962 zal Fens op dit thema terugkomen in het artikel "De afwezigheid van de katholiek in de literatuur. Taal noch teken. Geremdheid de oorzaak?". Daarop komen dan reacties van J.C.C. Meyboom (afgedrukt in de rubriek 'Brieven van lezers' op 19.10.62) en van Anton van Duinkerken (in het zaterdagnummer dd 20.20.62). Op dat laatste zal Fens antwoorden in een groot artikel op zaterdag 27.10.62: "Afwezigheid van de katholiek in de literatuur. Spanning tussen gemeenschap en individu. Poging tot antwoord aan Anton van Duinkerken". Het stuk van 10 maart 1962 zelf, en de artikelen dd 4 april n.a.v. de recent aan Fens toegekende Prijs der Literaire Kritiek, hebben echter ook een aantal reacties uitgelokt. In het weekblad "De Bazuin" (dd 24 maart 1962), maar ook in De Tijd–Maasbode. Een reactie van pater J. van Kilsdonk s.j. op het artikel van 3 maart is afgedrukt in De Tijd–Maasbode dd 14 maart: "De kanttekeningen van uw letterkundige medewerker K. Fens bij een zo opvallend verschijnsel als het verstommen van de katholieke volksgroep in poëzie en romankunst (Tijd 10 maart) zijn als documentatie moeilijk te betwisten. Dat dit zwijgen een toevalligheid zou zijn, acht Fens een te gemakkelijke verklaring. Vermoedelijk met recht. Deze onmacht vindt misschien nog wel parallellen in beeldende kunsten en zelfs in wetenschap. Het ware te wensen dat uw medewerker dieper de oorzaken wilde peilen van deze geremdheid in het artistieke spreken bij de kerkelijke mens van vandaag" Op 27.3.1962 drukt de krant een lezersbrief van Anny Matti en Wim Spekking af, onder het kopje 'Waar blijven de katholieke romanschrijvers?' Zij vragen: " waar blijven de katholieke recensenten?" Die zijn "te zeer georiënteerd op de schrijvers van het uitzichtloze, van het zinloze, van het gebodsloze, van het Godloze" en bevreesd voor ouderwets te worden gehouden, "bezeten" als zij zijn van het bespreken van "amorele boeken". – De redactie plaatst onder deze brief een naschrift: "Voorbeelden noemen! Waar, wie, wanneer? Welke recensie in welk blad kunt u noemen? Welke katholieke roman is 'min of meer doodgezwegen'?". Op deze brief reageert R.J. Breuer uit Den Haag in een door de krant op 2 april 1962 afgedrukte lezersbrief onder het kopje: 'Katholieke romans'. Daarin stelt hij – met verwijzing naar Graham Greene – dat literaire kwaliteit ook voor een katholieke recensent van primair belang moet zijn, het katholiek zijn van auteurs daarentegen slechts een "omstandigheid". Op 5 april 1962 drukt De Tijd–Maasbode onder het kopje 'Katholieke romans en recensenten' een weerwoord van Matti en Spekking af. Onder meer het artikel dd 10.3.1962 wordt in een ingezonden brief dd 5.4.1962 van A. Mizée uit Haarlem genoemd als een van de stukken die "zeer velen tot een beter verstaan van literatuur (of lectuur) zullen hebben gebracht". Interessant m.b.t. de visie van Fens inzake morele standpunten in de literaire kritiek is ook een kort verslag door een medewerker van Het Limburgs Dagblad, aldaar dd 14.12.1963: 'Kees Fens sprak te Heerlen'. Hetzelfde geldt voor een kort journalistiek verslagje van een Utrechts lustrumcongresje van Veritas met het thema 'goed en kwaad': De Tijd–Maasbode 24–2–1964. En voor het verslag dd 28.1964 in De Tijd–Maasbode van het symposium over de moderne roman, te Utrecht georganiseerd door het Katholiek Lectuurcentrum. | |
| Termen | |
| • afwezigheid van de katholiek in de Nederlandse (c.q. Vlaamse) literatuur • Bazuin, weekblad De – (r.k.) • Breedveld, Walter • Breuer, R.J. • breuk met traditie cq in traditie» botsing traditie–vernieuwing» geen traditie • crisis van het geloof » geloofscrisis » geloofstwijfel » afval van het geloof • dertig, de jaren – (20e eeuw) » OOK: (werkloosheid in) crisistijd jaren '30 • essay » essayist » essayistisch » essayistiek » studie » beschouwing & • experimentele poëzie • geloof » religie » godsdienst • geloof versus wereld • geloofslied » kerklied » gezang » heiligenlied » religieus lied • geloofsontwikkeling » religieuze ontwikkeling » godsdienstige ontwikkeling • Gemeenschap, De – [tijdschrift] • Graft, Guillaume van der [pseudoniem van ds. W. Barnard] • jonge Katholieken » katholieke jongeren (± 1930) • katholieke cultuur • katholieke literatuur » r.k. literair werk » (OOK: Vlaamse) r.k. letterkunde • katholieke schrijver (–s) / auteurs die katholiek zijn • katholieke traditie » r.k. (kerkelijke c.q. religieuze) traditie • kerkzang » –muziek » –lied(eren) » muziek in de liturgie » canti • Kilsdonk s.j., Jan van • lezersreactie op Fens » (lezers)reactie(s) op (artikel van» cq brief aan) Fens • literaire kritiek » literatuurkritiek » literatuurbeschouwing • Literary Review, The – [tijdschrift] • Mönnich, C.W. • maand, De – [tijdschrift] • Matti, Anny • Meer, F.G.L. (Frits) van der • Mizée, A. • modern / traditioneel (OOK: – als literair motief) • moderne katholieke roman • naoorlogse Nederlandse en»of Vlaamse letterkunde (1945– ) • Panhuijsen, J.L.A. (Jos) • polemiek » polemisch » polemist » discussie » gedachtenwisseling (–en) • progressief katholicisme » progressief christendom • reactie (ingezonden – ) op interpretatie, oordeel of uitspraak van Fens • religieuze beleving (– beleven) » geloofsbeleving» –bewustzijn» spirit • religieuze poëzie » geestelijke dichtkunst • rooms » r.k. leven » het "rijke roomse leven" » OOK "roomse" b • Ruimte [tijdschrift] • Spekking, Wim • Te elfder ure [tijdschrift] • tijdschrift, literair (–cultureel) – » tijdschriften » periodiek(en) • traditie » traditioneel » taal van de traditie » SOMS: vorm volgens conventie • uitgever » uitgeverij(en) » uitgevers » uitgeven » uitgeefbeleid • veranderend geloofsbewustzijn » wijziging in geloofsbeleving • vertaling uit het Nederlands» Vlaams [SOMS: sugg. Fens:] uit Ned. te vertalen • X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK | |