| 1967-12-23 Idylle als noodbrug naar het mysterie | |
|---|---|
| Dagblad De Tijd\De Tijd–Maasbode (vanaf 8.2.1956) 1967-12-23 langere bespreking (: tussen 1000 en 2000 wrdn) | |
| opmerking | |
| *[2912]* Met tussenkopjes: Tekort aan gevoel in het geloof [ingekaderd tussen horizontale lijnen]; [in kleiner corps, ingekaderd:] Tijd van de taal; Voelen in kou; Sentiment; Echo in psalm. Geciteerd wordt psalm 23 in de pas in "Maatstaf" verschenen vertaling van Gerhardt en Van der Zeyde; ter sprake komt in dat verband de in 1966 verschenen proeve van vertaling van vijftig psalmen door Oosterhuis e.a.; verder wordt het slot van George Herbert's "Church–musick" aangehaald (en in dat verband noemt Fens "Zeven ware legenden" van F. van der Meer). [Fens klaagt over verliesposten van de recente r.k. religieuze vernieuwingen, die met hun voorliefde voor taal (verstaanbaarheid, bewustmaking, dialoog, uitleg, duidelijkheid) cerebraliteit en intellectualisme inbrengen in de geloofsbeleving, verkleinend werken, en het affect (vaak abusievelijk verstaan als sentiment) tekort doen; het mag waar zijn dat mysterie vaak door (op het sentiment spelende) idylle verdrongen is, niet vergeten dient "dat voor de meesten de idylle nog de enige noodbrug terug is naar het mysterie. De afschuw en angst voor het sentiment en de vereenzelviging van sentiment en affect en de daaruit voortkomende vrees en schaamte voor het affect hebben, geloof ik, de geloofsbeleving dat eenzijdige gegeven dat sommigen als kil ervaren." Nog enkele citaten: "Merkwaardig is die cerebraliteit en dat niet te miskennen intellectualisme (die zich beide slechts op een plat vlak bewegen) in een tijd dat aan de periferie geëxperimenteerd wordt met bewustzijnsverruimende middelen en een hang naar self made mystiek niet te ontkennen is." "Verstaanbaarheid verkleint, dialoog brengt wat groter is dan de sprekers terug tot hun formaat, al uitleggend en tot duidelijkheid ordenend maakt men de schrift tot een boek dat in de zak past, wordt geloof een maatschappijleer, verkondiging ontwikkelingshulp en trekt men rond Kerstmis alleen de woorden 'vrede op aarde' in de aandacht, het eerste deel van het vers dat spreekt over de heerlijkheid van Hem die in de hoge is, verwaarlozend." RM] | |
| Termen | |
| • affect / sentiment • Augustinus, Aurelius [bisschop van Hippo] (OOK: Regel van Augustinus) • Claudel, Paul • Drijvers, Pius • Fens: persoonlijke (privé–) mening» gevoelens» voorkeur» ervaring&raq • geheim » mysterie » raadsel » verborgen » raadselachtig (–heid) • geloof » religie » godsdienst • geloof: emotionele versus rationele beleving (OOK: emotionaliteit / denken) • geloofscrisis als taalcrisis » nietszeggendheid van religieuze taal • Gerhardt, Ida G.M. • gevoel / verstand (: gevoel / denken cq vernuft EN: affect/ intellectualisme) • gregoriaans • heimwee naar de oude liturgie » de (nieuwe) liturgie showt verwording • Herbert, George • horizontaal / verticaal (mbt. christendom) • idylle » idyllisch » arcadisch » het bucolische genre • kerkzang » –muziek » –lied(eren) » muziek in de liturgie » canti • Kerstmis » kersttijd » kerstfeest » kerstnacht • liturgie » –gisch (– verband cq voorwerp)\ cultus \(oude) Romeinse liturgie • liturgie–vernieuwing » (postconciliaire) nieuwe liturgie » vernieuwde liturgie • Maatstaf [tijdschrift] • muziek » muzikaal » OOK: Fens over muziek • muziek: verband met tekst» muziek & taal» poëzie op muziek» tekst vs. mel • Oosterhuis, Huub [voorheen jezuïet] • persoonlijk / onpersoonlijk vroom (: privé–/ bovenpersoonlijke spiritualiteit) • Plas, Michel van der [pseudoniem van: Bernardus G.F. Brinkel] • psalm » boek der psalmen » psalterium • psalmvertaling(en) » psalmberijming(en) • religieuze beleving (– beleven) » geloofsbeleving» –bewustzijn» spirit • Renckens s.j., Han • spiritualiteit (: de leer in de beleving » geleefde leer » doorleefde leer) • stil » stilte » rust » wat stil is » (op of net over de rand van het) zwijge • taal » –kracht » macht c.q. kracht v.d. taal » taalgebeuren » –k • traditie » traditioneel » taal van de traditie » SOMS: vorm volgens conventie • waardenverlies » –verval» normvervaging» –loosheid» ondergang va • woord » woordwaarde » woordkracht » (SOMS: vervalsende) macht van woord(en) • X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK • Zeyde, Marie H. van der | |