1982-08-27 behoefte aan gemeenplaatsen, De
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 1982-08-27 Poëzie essay vrijdag (plm. 1200 woorden)
opmerking
*[1831]*
[cf. "De tweede stem" (1984), p 7–10] – Genoemd wordt Luceberts regel 'onder het boze bed van de boeren knielen de dieren' uit "de dieren der democratie".
Cliché's functioneren en bestaan voort om gevoelens uit te drukken die men niet kan verwoorden. "Poëzie begint daar waar er voorlopig niets te delen lijkt en ook niet bij voorbaat op een delen van het bekende gerekend wordt. Bij die regel en het hele vers dat erop volgt, moet ik zelf mijn gedachten engevoelens gaan scheppen. Precies in relatie tot de precieze woorden van de dichter. Ik kan er geen een missen. Bij clichématige teksten gaat het meer om het zoemen – en dan kun je veel missen – dan om het noemen."
Termen
1984: DIT STUK IS IN "DE TWEEDE STEM" DOOR FENS GEBUNDELD autonomie: eigenzinnigheid of onvergelijkbaarheid van (groot) literair werk beginregel » eerste regel » aanvang bekende oude(re) literaire taal» beelden» vormen Bloem, J.C. cliché » gemeenplaats(en) » schablones » open deur(en) » platitude(s) cliché voor gevoelens die men niet kan verwoorden cliché–gevoelens commentaar als vorm van onteigening: reductie cq vertaling naar gemeenplaats dichter: de gevoelens voorbij » een dichter schreit niet functie van cliché('s) » functie(s) van gemeenplaats c.q. retoriek c.q. topos gevoel van auteur cq kunstenaar » gevoelens van of bij dichters of schrijvers gevoelswoord » gevoelsaanduiding goed » klassiek : biedt steeds nieuwe mogelijkheden: is onuitputtelijk goede poëzie» tekst : verdraagt generaties van misbruikers herkenbaar gevoel » gevoelens herkennen» sentiment (–eel) » herkende emotie( Hermans, Toon Kopland, Rutger [pseudoniem voor R.H. van den Hoofdakker] lezer van poëzie: geen gepreconditioneerde echoput lezer vertaalt cliché's in zijn eigen gevoelens Lucebert [pseudoniem van Lubertus J. Swaanswijk] metrum » metriek » metrisch mislezen (–lezing) » verkeerd lezen ( – gelezen) » verkeerd interpreteren ontroering bij lezer(s) » gevoelens van of bij lezer(s) » literaire ontroering originaliteit » oorspronkelijkheid » eigenheid » persoonlijkheid » herkenbaa overlijdensbericht » rouwannonce (–s) » OOK: tekst op – poëzie / geen poëzie (goede poëzie / slechte poëzie) poëzie begint daar waar voorlopig niets te delen lijkt poëzie: goede – raakt niet op » – wordt nooit uitputtend geïnterpreteerd poëzielezer moet zelf zijn gedachten c.q. gevoelens gaan scheppen rijm » rijmen » eindrijm Roland Holst, Adriaan schaamte bij» van de luisteraar schaamte bij» van lezer (OOK: gêne» schroom» omzichtigheid» eerbied&r Slauerhoff, Jan Jacob strofe–indeling » –vorm » strofische bouw » kwaliteitsverschil tussen succes van poëzie dankzij verkeerd gebruik (c.q. verkeerd verstaan) ervan taal van gedicht kan andere gevoelens oproepen dan bij dichter speelden verkeerd gebruik van poëzie voetbaltrainer vorm als gemeenplaats » ontwikkeling van vorm(en) » eigen leven van vorm(en) X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK zondagsschrijver » –dichter(s) » –poëzie » –proza »
Besproken publikaties
  • Onder het boze bed van de boeren knielen de dieren / [eerste regel van gedicht van] Lucebert

  • Open originelen in nieuw venster: Deel