1982-09-10 Achterom kijken in de toekomst
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 1982-09-10 Poëzie essay vrijdag (plm. 1200 woorden)
opmerking
Over "boeken" versus "uitvindingen" (uitzonderlijke boeken die van lezer en criticus een nieuwe manier van lezen eisen), en over klassieke werken, de grote uitvindingen van de mensheid, waar iedere generatie een eigen toegang toe kan vinden: zij hebben voor iedere generatie een andere gestalte.
In een postscriptum worden, n.a.v. lezersreacties op het stuk over 'En rade' van Engelman (Volkskrant 3.9.82: "Woorden die moeiteloos hun melodie vinden") "Cinema militans" van Ter Braak genoemd, "Literaire kunst" van Lodewick, en "Het afscheid" van Ivo Michiels; één inzender had een mogelijk verband gememoreerd tussen een bekende 'still' uit Cavalcanti's film en de beschrijving van 'Laura' in het laatste hoofdstuk van het boek van Michiels.
Termen
af (op; literair uitgesproken): niet meer als levende literatuur functionerend boek (zo volslagen nieuw) als een uitvinding Braak, Menno ter Bredero, Gerbrand Adriaensz. Cavalcanti, Alberto [Braziliaans filmregisseur] commentaar / tekst zelf deconditionering van lezer » ontregeling c.q. ontwenning van lezer Engelman, Jan gewone / uitzonderlijke boeken goed » klassiek : biedt steeds nieuwe mogelijkheden: is onuitputtelijk grote kunst: steeds nieuwe gestalten» explosie v mogelijkheden» kern onbereikb Herbert over Eliot en Dante herlezen » herlezing » vaker lezen » herhaalde lezing Homerus » dichter van de Homerische zangen Hooft over Bloem klassiek » "monument" » "eeuwigheidswaarde" gekregen Kunst op komst levende / voorbije teksten (OOK: "levende" / "dode" auteurs c.q. teksten) literaire kritiek » literatuurkritiek » literatuurbeschouwing literatuur: grens 'levende' / 'historische' (: te actualiseren) letterkunde Lodewick, H.J.M.F. (Fernand) Michiels, Ivo Milton over Eliot omgaan met oude(re) letterkunde » vergeten verleden opnieuw a.d. orde stellen omgekeerd historisch perspectief opnieuw lezen leren oude (–re) letterkunde als levende tekst c.q. literatuur relatie oude(re) / hedendaagse literatuur toekomst voor het verleden » SOMS: er is verleden dus hoop op toekomst verouderen van tekst(en) » veroudering van stijlmiddelen c.q. presentatie Vondel over A. Roland Holst