1978-09-01 moment van geluk, Het
Standaard, De – (Belgisch dagbl.; 17.11.1972–'82) 1978-09-01 wekelijkse literair column plm. 1000 wrdn
opmerking
*[8878]*
Fens citeert en bespreekt van Bloem's gedicht 'In memoriam' de eerste twee regels en de derde strofe. Aan het slot van het artikel geeft hij nog de eerste strofe van Achterberg's sonnet 'Noordeinde': als regels die zich voor hem nog niet helemaal ontvouwen.
De plotselinge ontdekking van de "veel reëlere en ook veel normalere betekenis" van het woord 'slaken' brengt Fens tot een gelukkig makend zicht op het wezenlijke van poëzie: "er wordt iets onweerlegbaars zichtbaar gemaakt", dat "ook alleen in deze vorm gezegd kan worden". "Om dat vrij kunnen maken van het wezenlijke gaat het bij het lezen van poëzie", "in poëzie, misschien alleen in poëzie, staan de dingen in hun wezenlijke gestalte op". Dat is niet een puur zinnestrelende ervaring zoals bij "sierpoëzie", evenmin zuiver rationeel (zoals bij aforismen); "het gaat er niet om, taalspelletjes te ontraadselen". "Wanneer een literair geachte tekst slechts het vermoeden geeft, hoogstens iets ter oplossing te bieden zonder dat dat verrassende perspektief (...) te verwachten is, loont het niet er moeite aan te geven. Hoe dat vermoeden gewekt wordt, laat zich moeilijk verklaren; ik voor mij onderscheid altijd onbegrijpelijke en duistere gedichten, waarbij ik bij de eerste soort doorgaans met poëzie van slechte kwaliteit te doen heb. Kwaliteit verraadt zich vóór het doorzicht plaats heeft. Op welke gronden? Ik zou ze niet precies kunnen omschrijven. (...)"
Termen
Achterberg, Gerrit balanceren tussen sens en son (Valéry) het kenmerk van alle grote poëzie betekenisondersteuning door verstechnische middelen Bloem, J.C. close reading » demonstratie van close reading cyclisch aspect » cyclische vorm » OOK: – als (muzikaal) stijlmiddel dichten is ontvouwen van een kern» naar buiten ordenen van wat samengebald is dichten: het naamloze naam geven » inzichten–in–het–bestaan uit taal vrijmak duister / onbegrijpelijk (: in poëzie: kwaliteit vermoed / slechte kwaliteit) Fens: kritisch programma » (EVT.: ergocentrisch) uitgangspunt v. lit. kritiek geluk om boek » – om boeken » – om lezen » geluk van lezen » lee kwaliteit verraadt zich vóór het doorzicht plaats heeft (dat blijft raadsel!) leesmotief » motivatie van (poëzie–) lezer » motieven om (poëzie) te lez lezen van poëzie: cyclisch proces (: lezen en opnieuw lezen) lezer van poëzie » lezen van poëzie moeilijke poëzie » ontoegankelijke poëzie » hermetische poëzie onbegrijpelijke tekst(en) » niet te interpreteren tekst (–en) opbouw van gedicht c.q. van versregel perfectie van de versregel poëtica Fens: zijn ideeën & overwegingen mbt poëzie» literatuur» etc poëzie houdt zich opgevouwen» toegevouwen (: moet z. – houden; implicietheid) poëzie lezen: beweging tussen vermoeden–verstaan» samenspel aanvoelen–doorzie regel (bijzonder» favoriet» besproken» gekritiseerd» los) (: roept wereld o schok van plotseling inzicht in grote poëzie sierpoëzie » poëzie als ornament » sierkunst stil » stilte » rust » wat stil is » (op of net over de rand van het) zwijge twijfels over eigen manier van lezen door Fens van (bepaald) gedicht cq poëzie versregel » –regels : treffende (hoog gewaardeerde » favoriete) – X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK
Besproken publikaties
  • In memoriam / J.C. Bloem

  • Open originelen in nieuw venster: Deel