| 1964-12-05 Essayistiek als vorm van onwetendheid. "De Gemeenschap" door Harry Kapteijns | |
|---|---|
| Dagblad De Tijd\De Tijd–Maasbode (vanaf 8.2.1956) 1964-12-05 langere bespreking (: tussen 1000 en 2000 wrdn) | |
| opmerking | |
| *[7131]* Met afbeelding van de omslag van Charles Eyck voor "De Gemeenschap" 1930. Fens oefent zeer zware kritiek uit op het quasi–essayistische achterwege laten van een historisch kader in de hier besproken "nonchalant" en "weinig helder" geschreven studie vol "gemiste kansen". Hij citeert het paragraafje 'Landverraad en literatuur' "zonder commentaar in zijn geheel", "om nodeloze kwaadheid bij mezelf te voorkomen". Fens noemt Stuiveling's "De Nieuwe Gids als geestelijk brandpunt": daarvan had de auteur "voor opzet en uitwerking heel wat kunnen leren". Op 11 december verscheen in de rubriek 'Brieven van lezers' onder het kopje 'De Gemeenschap' een uitvoerige reactie op het artikel van Fens, door dr.J.H.M.M. Loenen uit Leiden. Anders dan Fens acht hij het (noodzakelijk nog) ontbreken van een historisch kader geen bezwaar voor wie, zich bewust van deze beperking, als r.k. intellectueel en tijdgenoot toch kennis wil nemen van intenties en aspecten van een beweging, die vermoedelijk "voorloper of verwant was van onze tijd". Hij mocht immers van De Tijd–Maasbode wel voorlichting verwachten inzake de vraag "of het essay, beoordeeld vanuit zijn eigen intenties en vanuit de belangstelling van de hedendaagse intellectueel voor 'De Gemeenschap' belangwekkende en boeiende lectuur is". Op 18.12.1964 publiceert de krant onder het kopje 'Gemeenschap II' een met Loenen instemmende ingezonden brief van Carel Swinkels uit Nijland (Noord–Brabant). Voorts had deze briefschrijver zich geërgerd aan "de geforceerd aandoende hoge toon" waarin de "gemankeerde bespreking" gesteld was geweest. Op 29.12.1964 drukt de krant in dezelfde rubriek onder het kopje 'De Gemeenschap III' een lang ingezonden schrijven af van Fons van Buuren uit Amersfoort. Die weerlegt Loenen en vooral ook Swinkels, en spoort Fens aan om gewoon door te gaan, de redactie van De Tijd–Maasbode feliciterend met "deze voortreffelijke criticus". [Deze brieven zijn op internet te lezen via www.kb.nl, daar te zoeken onder 'Historische kranten'.] | |
| Termen | |
| • betekenisgeving vergt (ook historische) context » waarderen vergt context • Buuren, A.M.J. van » Fons van Buuren • contemporaine positie » situering in eigen tijd » lit.–hist. plaatsbepaling • Engelman, Jan • essay » essayist » essayistisch » essayistiek » studie » beschouwing & • Fens: voorbehoud cq ambivalentie» teleurgesteld» kritisch» afwijzend» negati • fout in de oorlog » collaboratie » totalitaire sympathieën » pro–Duits • Gemeenschap, De – [tijdschrift] • historisch refentiekader » kennis van de geschiedenis • interpretatie van titel c.q. van ondertitel • Kapteijns, Harry • kritiek op Fens, (zware – )\ Fens vergist zich » fout van cq correctie op Fens • Kuitenbrouwer, Henk (OF: Hendrik) • Kuyle, Albert [pseudoniem van Louis M.A. Kuitenbrouwer] • lezersreactie op Fens » (lezers)reactie(s) op (artikel van» cq brief aan) Fens • literatuurgeschiedenis » –historisch » lit.–hist. onderzoek c.q. perspectief • Loenen, J.H.M.M. • Maas, Willem • Meeuwesse, Karel • Moller, H.W.E. • ondertitel • ons literair verleden: vraagt dat om essay of om officiële geschiedschrijving? • opdracht » staatsopdracht(en) » geschreven op bestelling » OOK: brooddichter • pseudoniem » schuilnaam » schrijversnaam • redactie » –wisseling» –uitbreiding» –problemen» –we • Roeping ("Maandblad voor Schoonheid" » "Cultureel maandblad") • rooms » r.k. leven » het "rijke roomse leven" » OOK "roomse" b • slecht boek of verhaal » slechte boeken » het slechte boek • Stuiveling, Garmt (prof. dr. – ) • Swinkels, Carel • tijdschrift, literair (–cultureel) – » tijdschriften » periodiek(en) • titel » titels [van boek» tekst» tijdschrift» (–en); OOK: functie va • verdwenen historische context v. (literair) werk » onbekende context lit. werk • verdwijnend historisch referentiekader » verdwenen interesse in geschiedenis • Vriesland, Victor E. van | |
| Besproken publikaties | |