1960-06-22 droom als vluchthaven, De – . Drie toneelstukken van Hugo Claus. – Televisieopvoering van "Suiker"
Dagblad De Tijd\De Tijd–Maasbode (vanaf 8.2.1956) 1960-06-22 lange bespreking\ recensie (tot plm. 2500 wrdn)
opmerking
*[6859]*
Tussenkopjes: Bruid in de morgen; Suiker; Zonder handen.
Fens verdedigt "Bruid in de morgen" en "Suiker", en ook het overigens 'volkomen mislukt' geachte "Mama, kijk, zonder handen!" tegen veel gehoorde kritiek (ook in "De Tijd"). In een uitvoerige beschouwing over de verwikkelingen waarin de personages met elkaar optreden toont hij aan dat het hier gaat om stukken waarin mensen steeds worden getoond in grens–situaties, waarin "velen hun mens–zijn herkend (zullen) hebben".
Genoemd worden "De atlasvlinder" van Aya Zikken en "Een dwaze maagd" van Ida Simons, bij wie eendere als de aan deze drie stukken gemeenschappelijke problematiek speelt: "vluchten in de droom" door "onvolwassenen". In dat verband citeert Fens nog – niet zonder reserve – Rodenko, die in "De sprong van Münchhausen" constateert "dat alle grote litteratuur zich steeds met uitzonderlijke individuen, of individuen in een uitzonderlijke positie, heeft beziggehouden, omdat het mens–zijn nu eenmaal in zijn grenssituaties het scherpst belicht wordt; vroeger waren dit vorsten, heiligen, helden – thans zijn het neurotici en schizofrenen".

Naast de beschouwing in kader een tekst (plm. 150 woorden) die als waarschuwing gelezen kan worden aan het adres van het r.k. lezerspubliek van "De Tijd" maar ook als voorzichtige verdediging van en handleiding bij de aangekondigde uitzending door de Avro–televisie van het eerder in "De Tijd" (door een andere recensent) negatief besproken toneelstuk "Suiker". (o.m.: "...wie weinig ervaring heeft in de moderne uitingen van literatuur en toneel [... zal] sterker geërgerd worden door de uiterlijke vormen van dit stuk, dan geboeid door de achtergronden, die men er in kan ontdekken.")

[Dit stuk is licht bewerkt herdrukt in "De eigenzinnigheid van de literatuur" (Amsterdam, 1964), pag. 153–157.]
Termen
1964: STUK IN "DE EIGENZINNIGHEID VAN DE LITERATUUR" DOOR FENS GEBUNDELD aanstoot nemende lezer(s) » geërgerde c.q. boze lezer(s) » geschokt publiek AVRO (omroep) Campert, Remco Claus, Hugo deernis met personage(s) didactiek » didactisch» leerzaam» leerdicht» moraliteit» wijsheidslite droom » illusie » (romantisch) verlangen » visioen » verbeeld ideaal» eenzaamheid » eiland» isolatie» afgesloten» contactstoornis : als lit. motie Fens verdedigt aangevallen literatuur c.q. toneel Fens: voorbehoud cq ambivalentie» teleurgesteld» kritisch» afwijzend» negati goedheid als literair motief » medemenselijkheid als (literair) motief ideaal / werkelijkheid (droom c.q. idee / realiteit) OOK: als literair motief Keuken, Johan (Joan) van der kritiek op kritiek » kortzichtigheid v. (literaire) kritiek » falende kritiek levensbeschouwing » –visie» –besef» –leer» –stijl &r liefde als literair motief » liefdespoëzie » liefde (–sklacht) als thema literair programma op radio of tv menselijke als waardecriterium, het – » OOK: het algemeen–menselijke als... mislukking als literair motief moderne literatuur » "probleemromans" (: met het "moderne levensgevoel") moraal » moralisme» –ist» –erend» morele overwegingen» zed onvolwassenheid » infantilisme » sentimentalisme » onvermogen tot zich geven personage » personages » hoofdpersonage psychische verwarring » mentale verwarring » dementie : als literair motief recenseren » bespreken » kritieken schrijven» SOMS: de vorm van de bespreking recensiebeleid » recensentenpolitiek » recensiepolitiek Rodenko, Paul romanpersonage » literaire figuur » literair(e) personage(s) » romanfiguren Simons, Ida [= Ida Simons–Rosenheimer] Tijd, De – [dagblad, later weekblad] » De Tijd–Maasbode toneel » drama » versdrama » OOK: voorstelling c.q. uitvoering c.q. vertolking tussengebied » grens » grensgebied » grenssituatie tv » tv–programma (–'s)\ televisie–uitzending(en)\ –optreden» &n verschillend oordeel » verschil in visie » meningsverschil bij recensenten vreemdelingschap » buitenstaander » uitgestoten » paria » terzijde–pos vreemdelingschap als literair motief (OOK: ballingschap» terzijde–positie etc) waardeoordeel » mening » oordeel » waardering (tav. tekst) waardering [n.b.: ZIE OOK: waardeoordeel \... ! EN: waardering... !] waardetoekenning » oordeel (–svorming) » beoordelings– & waarderingsproc waarschuwing mbt. lezen » lezen gevaarlijk! » ontkerstening en méér lezen werkelijkheid / verbeelding (SOMS: vlucht in fantasie) : als literair motief X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK Zikken, Aya
Besproken publikaties
  • Suiker / [toneelstuk van] Hugo Claus
  • Mama, kijk, zonder handen! / [toneelstuk van] Hugo Claus
  • Bruid in de morgen / [toneelstuk van] Hugo Claus

  • Open originelen in nieuw venster: Deel _1  Deel _2