1998-09-21 Er is altijd. Er was altijd
Volkskrant (vanaf 31 augustus 1968) 1998-09-21 maandagstuk (boekbespreking max. plm. 2200 wrdn)
opmerking
Met portretfoto van H.A. Gomperts door Daniel Koning (de Volkskrant). – Aanleiding tot dit stuk was het overlijden van de criticus H.A. Gomperts (82) op vrijdag 18 september 1998.
Met citaten uit het werk van Gomperts: het vers 'Monnik' uit de bundel "Dingtaal" (1939), door Ter Braak besproken in een kroniek in 'Het Vaderland' waarin ook het gedicht 'Côte d'Azur' aan de orde is gekomen; passages uit resp. "De geheime tuin" (essaybundel, 1963; over bestudering van het tijdschrift "Forum"), uit 'Uzzeltje' (essay over Ter Braak in het blad "Propria Cvres" 1937); de laatste alinea uit het titelessay van de bundel "Jagen om te leven" (1949). Verder haalt Fens enkel door Gomperts aan hem gedane uitspraken aan.
Genoemd worden nog: Gomperts' aanval op Van Duinkerken in 'Catastrofe der scholastiek' (in "De Vrije Bladen" 1940); zijn herinneringen in de in 1989 verschenen bundel "Voor Arthur Lening"; zijn kritieken over Gerard Reve en over "Archibald Strohalm" van Mulisch; de keuzebundels "Intenties" I en II (1981); zijn (door Fens opnieuw zwak bevonden) inaugurale rede ["De twee wegen van de kritiek", 1966]; zijn afscheidscollege in 1981; de essaybundel "De schok der herkenning" van 1959). – Ter sprake komt ook Ter Braak's "Van oude en nieuwe christenen" (1937).

[N.B.: In de tweede alinea, na in de eerste een citaat van Gomperts over legende en historische waarheid mbt. "Forum", een voor Fens' verhouding tot de religie verhelderende notitie: "De waarheid van de legende bestaat ook uit alle ervaringen, herinneringen, vergrotingen zelfs in het hoofd van in dit geval de lezers ontstaan. Niet minder uit de verhalen er rondom. (Dat Gomperts hier een heel mooie omschrijving én verdediging geeft van de legendarische waarheid van het christendom, moet hem zijn ontgaan!)" RM]
Termen
Braak, Menno ter Croiset, Max dertig, de jaren – (20e eeuw) » OOK: (werkloosheid in) crisistijd jaren '30 dood, Bij de – van... » ter herdenking (van de dood) van... Duinkerken, Anton van – [pseudoniem van W. Asselbergs] » W.J.M.A. Asselbergs essay » essayist » essayistisch » essayistiek » studie » beschouwing & Fens: persoonlijke (privé–) mening» gevoelens» voorkeur» ervaring&raq Fens: persoonlijke ervaring» herinnering [ OOK: jeugdherinnering Fens ] Fens: persoonlijke lezer–geschiedenis» leesgeschiedenis» leeservaring(en) Forum [tijdschrift] » OOK: Forum–generatie » Forum–auteurs » Forum als geloof » religie » godsdienst geschiedenis van christendom: geschiedenis v.d. concretisering van een geloof Gomperts, H.A. invloed » beïnvloeding OOK: verwantschap » overeenkomst » gelijkenis ironie » ironisering » ironisch ( –e toon) » sarcastisch » afweer&ndas jaren '50 (van de 20e eeuw) leermeester en gezag (autoriteit) legende / historisch feit : mbt. bijbel niet–passende (moderne) begrippen legendevorming » legendarisch» legende cq mythe geworden (OOK als lit. motief) Lehning, Arthur literair programma op radio of tv literaire journalistiek literaire kritiek » literatuurkritiek » literatuurbeschouwing literatuurgeschiedenis » –historisch » lit.–hist. onderzoek c.q. perspectief Merlyn [tijdschrift (1962–1966)] » merlinistisch » merlinistische benadering moraal » moralisme» –ist» –erend» morele overwegingen» zed Mulisch, Harry oorlogsjaren 1939/40–1945 » bezettingstijd » bevrijding (en vlak daarna) Parool, Het [dagblad] Perron, E. du [ = Charles Edgar du – ; ps. o.m.: Duco Perkens] Propria Cures » P.C. [Amsterdams studentenweekblad] rede » inaugurele cq feestrede» (gelegenheids–) toespraak» redevoering» Reve, Gerard (Kornelis van het) » Simon van het Reve Reve, Karel van het – [OOK: als God bij J.M.A. Biesheuvel] Sierksma, Fokke stijl » stilistisch vermogen » schrijfwijze » taalbehandeling Stuiveling, Garmt (prof. dr. – ) toeschrijving aan... » (onzeker) auteurschap » EN: authenticiteit (betwijfeld) toneelkritiek (–en) » –recensie(s) Vaderland, Het – [dagblad] Vestdijk, Simon vraag naar (historische) waarheid en onwaarheid als verkeerde vraag Vrije Bladen, De – [reeks » tijdschrift] waarheid » waar

Open originelen in nieuw venster: Deel _1  Deel _2