| 1958-04-05 impasse in de poëzie, De – | |
|---|---|
| Linie, De (weekblad; 30–10–1954 t.m. 10.12.1960) 1958-04-05 langere bespreking (: tussen 1000 en 2000 wrdn) | |
| opmerking | |
| *[5561]* Vervolg van het grote artikel "Impasse in de poëzie" van een week eerder (zie "De Linie" dd 29.3.58). Het stuk is geplaatst naast een artikel van Ko Sarneel over Le Corbusier. De pagina, behalve met de theateragenda en de rubriek van grammofoonplaat–recensies 'Zet op en luister', verder gevuld met twee reprodukties van moderne kunst (een beeld van Le Corbusier en een wandtapijt geweven door het atelier Picaud te Aubusson). Geciteerd worden van Van der Graft uit "Woorden van brood" drie strofen waarvan de eerste begint met 'Wij geloven met hart en mond'. [: Bij de poging een antwoord te vinden op de nieuwe eenzijdigheid van de "lichamelijke poëzie" kan iemand alleen spreken vanuit het levensechte geloof in wat als eigen "levensnoodzaak" wordt ervaren; de 'oude' poëzie levert, evenals 'de traditionele religieuze poëzie', eenzelfde gevoel van "on–menselijkheid" op als talrijke na–oorlogse basiliekkerken; maar zoals Le Corbusier in Ronchamps een kerk wist te bouwen waar je "volledig mens" kan zijn: met lichaam en met geest, "met mijn vlees en met mijn geloof, niet gescheiden maar gebonden tot een nieuwe mens, de verloste mens die van de aarde en van de hemel is", zo zou er ook een poëzie moeten zijn "die niet spreekt van het individualisme van het lichaam noch van het individualisme van de geest, doch de gehele mens zijn volle plaats geeft", een ontmoeting van "vlees–woord" en "ziel–woord": het woord–lichaam, verlost, "moet van deze aarde blijven (...) en toch niet van deze wereld alleen zijn"; katholieke dichters hebben tot nog toe verstek laten gaan; maar er is "één levende dichter in wiens werk de ontmoeting heeft plaats gehad: Guillaume van der Graft" (al stelt de bundel "De maan over het eiland" nu wat teleur). Eerder al vond de synthese plaats in de poëzie van Nijhoff ("Nieuwe Gedichten"; men leze 'Awater', 'Het lied der dwaze bijen', 'Het Veer', 'Het Uur U', 'Het Heilig Hout'). – Uit de laatste bundel van Van der Graft noemt Fens 'Bakerloo', 'Somerset' en 'Maria Boodschap' als van het niveau van de eerdere bundels "Vogels en vissen" en "Woorden van brood". – Achterberg en Vroman zijn met opzet buiten beschouwing gelaten als beiden geheel apart staand; "hun werk is té 'eenmalig', de problematiek té overpersoonlijk om aansluiting van andere dichters te bewerken, tenzij van flauwe epigonen".] | |
| Termen | |
| • Achterberg, Gerrit • Awater (Nijhoff) • bekrompen » tweedehands » kleingeestig » inferieur » provinciaal » ang • conventioneel » traditioneel» conformistisch» stereotiep» alledaags» o • dood van beeldenwereld » dode metaforen » verouderde beeldspraak » cliché • echte / verkeerde moderne poëzie • experimentele poëzie • geest / lichaam (ziel c.q. bovenzinnelijkheid vs. materie» vlees» zinnen etc) • geloof » religie » godsdienst • geloofscrisis als taalcrisis » nietszeggendheid van religieuze taal • Graft, Guillaume van der [pseudoniem van ds. W. Barnard] • jongerenliteratuur » literatuur van de jongeren [nl. van de laatste jaren] • katholiek » katholieke(n) • katholieke literatuur » r.k. literair werk » (OOK: Vlaamse) r.k. letterkunde • kerk » kathedraal (–alen) » domkerk(en) » kapel » basiliek » ker • Le Corbusier [Charles Edouard Jeanneret] • levenskritiek » tijdsproblemen ivm lit. cq kunstwaardering » ethische kritiek • lichamelijke taal » zintuigelijke taal » lichamelijke poëzie • literaire vernieuwing » literaire revolutie • Lucebert [pseudoniem van Lubertus J. Swaanswijk] • moderne literatuur » "probleemromans" (: met het "moderne levensgevoel") • moderne poëzie » hedendaagse poëzie • Nijhoff, Martinus • poëziekritiek » poëziebeoordeling » recensie c.q. recenseren van poëzie • relatie hiernamaals–leven hier (contact» wisselwerking» spanning hemel–aarde • religieuze beleving (– beleven) » geloofsbeleving» –bewustzijn» spirit • religieuze ondergrond» dimensie» oorsprong» behoefte» aspecten» karakt • religieuze poëzie » geestelijke dichtkunst • Ruysbeek, Erik van • tweedeling Vlaamse literatuur: linkse (liberale) / katholieke • veraardsing van het vergeestelijkte » vermenselijking van het geestelijke • Verlossing » Verlosser (–smotief) • Vijftig » Vijftigers » beweging van "Vijftig" • Vlaams / Nederlands (Vlaanderen/ Nederland...Zuidnederlands/ Noordnederlands) • Vlaamse / Noordnederlandse literatuur • Vlaamse letterkunde» literatuur • Vlaamse poëzie / Nederlandse poëzie • Vroman, Leo • X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE; TYPEREND» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK • zondeval van de taal – verlossing van de taal door het Woord | |
| Besproken publikaties | |