1934-05-06 " I N G A N G E N O P F E N S " Lijst van de Volkskrant–artikelen van Kees Fens gedurende zijn hoogleraarschap aan de Katholieke Universiteit Nijmegen vanaf 1 augustus 1982. Deze lijst is in een later stadium van bewerking aangevuld met eerdere publikaties: die in de Volkskrant (vanaf 1969) zowel als in andere dag– en weekbladen. Het betreft o.m. artikelen verschenen in "De Linie" (1954–1960; al zijn bijdragen aan dat weekblad zijn inmiddels verwerkt) en in het dagblad "De Tijd–Maasbode" (vanaf 1956). Ook zijn bijdragen in andere tijdschriften verwerkt, al kan hierbij (nog lang) niet van volledigheid worden gesproken. Met poging tot bijbehorend register van trefwoorden en begrippen alsmede van boeken en hun auteurs die in de artikelen besproken werden dan wel aanleiding waren voor het essay. Soms zijn daaronder ook beschouwingen n.a.v. concert, opera of film. In eerste versie samengesteld ter gelegenheid van de 65e verjaardag van Kees Fens en zijn afscheid als gewoon hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (najaar 1994) door drs. R. Mollevanger (oud–studiecoördinator bij de vakgroep Nederlands van de KUN); met medewerking van drs. N.J. van Baalen (ex–medewerker aan het NIWI (voorheen: SWIDOC) te Amsterdam) voor de computer–applicatie. Halverwege de jaren '90 zijn van deze lopende en retrograde bibliografie twee publieke (sindsdien sterk verouderde, want minder volledige) versies in enkele exemplaren afgedrukt; o.m. zijn die aanwezig in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. De eerste publieke versie werd afgesloten op 1.12.1994. De tweede publieke versie werd afgesloten op 1.12.1995. Nadien werd deze bibliografie vooralsnog slechts in digitale vorm beschikbaar gesteld, op internet, met verschillende 'updates'. *** Na afsluiting van de eerste publieke versie is het bestand op vele plaatsen gecorrigeerd en aangevuld. Uit "De Linie", het weekblad waaraan Fens (jarenlang ook als redacteur) heeft meegewerkt van 1954 tot 1960, zijn inmiddels alle bijdragen in deze bibliografie opgenomen. van artikelen ingevoerd en bewerkt uit "De Tijd–Maasbode" c.q. "De Tijd" vanaf 1956, en van Volkskrant–artikelen vanaf 1969. Het ging daarbij om voor de samensteller op het moment direct beschikbare stukken – volledigheid zal hier voorlopig niet kunnen worden geboden. In een latere fase kon gebruik worden gemaakt van de (bepaald niet volledige) knipselverzameling van Fens zelf; die stukken zijn thans alle verwerkt. De bewerking van de artikelen (: aantal toegekende trefwoorden, genoteerde ter sprake gebrachte literatuur) is niet overal volledig; voorlopig was de eerste doelstelling een snelle traceerbaarheid van de stukken aan de hand van de behandelde auteur(s) en»of onderwerpen. Dankbaar is zonodig gebruik gemaakt van diverse naslagwerken; met name dienen te worden genoemd: Aarts' Letterkundige Almanak; Het literair pseudoniemen boek door Wim Hazeu; Schets van de Nederlandse letterkunde door De Vooys»Stuiveling; de Grote Winkler Prins Encyclopedie. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – D A N K A A N ... De samensteller is de Volkskrant erkentelijk voor het terstond en om niet bereid zijn ruim 200 fotokopieën te laten afdrukken die in zijn eigen verzameling ontbraken. Zijn dank gaat ook uit naar drs. P.M. Morel (oud–medewerker van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, voormalig klasgenoot en oud–collega van Kees Fens) voor zijn stimulerende medewerking in de beginperiode, en de ook later grote bereidheid tot hulp en advies. Voorts naar zijn andere vakgenoten Siem Bakker, Ernst Braches, Walter Haeseryn (jarenlange aanlevering van talloze knipsels!), Wim Hüsken, Leo Langeveld, Jan de Roder, Ben Salemans, Bert Vanheste en Paul Wackers, alsmede naar drs. Els Peters en ir. Jan de Vaan, om hun duurzame bereidheid tot meedenken en advies. Verder naar drs. T. Haan vanwege door hem verstrekte informatie en naar Mieke Rensman en Jan de Koning, die lange tijd eveneens veelvuldig knipsels hebben bijgedragen. – Gevoelens van erkentelijkheid leven bij de samensteller jegens wijlen Christiaan Gerard van der Waay en Klasien Van der Waay–van Paasschen, die hem hun Grote Winkler Prins hebben nagelaten, voor deze bibliografie zo dikwijls geraadpleegd. Dank zij ook aan drs. H. van Keken (oud–leerling en eerste computerleermeester van de samensteller), peetvader van het projekt sinds de ochtendkoffie in zijn Jordaan–tuintje op Koninginnedag 1993. Heel in het bijzonder dankt de samensteller Rosa de Roy, die in haar enthousiast meeleven bereid was om niet alleen langdurig haar computer maar zelfs veelurig haar partner uit te lenen; daarmee heeft zij bij uitstek dit werk mogelijk gemaakt (en dan wordt nog gezwegen over haar culinaire bijstand...). Vanzelfsprekend evenwel is de samensteller de meeste dank verschuldigd aan Niek, die eigener beweging en totaal belangeloos na de ontmoeting op 30.4.93 een voor een amateur hanteerbaar computerprogramma beschikbaar stelde. Hij bleef daarna een inventieve en onverslijtbare mentor, steeds weer en op de meest onverwachte momenten beschikbaar om een computerdebiel door de problemen te loodsen. Zonder hem zou er zeker geen "Ingangen op Fens" zijn gekomen! En zonder de liefste en mijn enige computerweduwe: Edda??! | |
---|---|
1934-05-06 WERKTITEL | |
opmerking | |
TOELICHTING » LEGENDUM: 1. In de eerste versie (december 1994, nog ter gelegenheid van de 65e verjaardag van Kees Fens) waren in principe al zijn 1130 Volkskrant–artikelen van 1 augustus 1982 tot 1 december 1994 opgenomen, in het algemeen ook met vermelding van de daarin ter sprake gebrachte boeken; maar nog niet alle artikelen waren door trefwoorden optimaal ontsloten. Latere publieke versies zijn verbeterd, gecompleteerd en bijgewerkt. De samenstellers hopen met een zekere regelmaat verder bijgewerkte versies beschikbaar te kunnen stellen. Bij een aantal artikelen is de rubriek "Annotaties" (na de titelgegevens) nog niet of nog onvolledig ingevuld. Bedoeling van die rubriek is niet een korte samenvatting te geven van de inhoud, maar een min of meer formele beschrijving van het krante–artikel; verder zijn er eventuele relevante nadere gegevens in ondergebracht, en titels van werken die ter sprake zijn gekomen zonder dat het essay beschouwd moet worden als een echte bespreking ervan. (Auteurs van die teksten zijn opgenomen in de trefwoorden bij het artikel.) – In volgende versies van het bestand hoopt de samensteller ook in deze rubriek grotere volledigheid van gegevens te kunnen bieden. Na 1 december 1994 is aan deze lopende bibliografie doorgewerkt. Er zijn bovendien in het op dat tijdstip aanwezige bestand talrijke aanvullingen en correcties aangebracht; een begin is gemaakt met invoering en bewerking van gelijkaardige bibliografische informatie m.b.t. (aanvankelijk slechts de toevalligerwijs direct beschikbare) ondertekende dan wel met initialen gesigneerde artikelen van Fens in: a. "De Tijd–Maasbode" c.q. "De Tijd" van de jaren '60 en '70; b. "de Volkskrant" van de jaren '70; c. weekblad "De Linie" vanaf 1954. (De in dat tijdschrift met K.F. dan wel F. ondertekende stukken zijn door Fens in februari 1998 aan de samensteller van deze bibliografie mondeling als van zijn hand erkend.) d. het Belgische dagblad "De Standaard", waarin Fens tussen 1973 en 1982 iedere week een artikel publiceerde. Hoewel het hierbij gaat om honderden toegevoegde artikelen zal compleetheid (voorlopig?) niet kunnen worden geboden. Ook zijn, niet systematisch, enkele artikelen van anderen over Fens opgenomen als item; daarbij gaat het om toevallig beschikbare maar niet altijd gemakkelijk te vinden stukken, omdat ze gepubliceerd werden in niet door de BNTL gecoverde tijdschriften. Dit soort items is gegroepeerd onder de 'WERKTITEL' "FENS DOOR ANDEREN BESPROKEN » BERICHTEN OVER FENS". De trefwoordenlijst was per medio november 1995 inmiddels uitgegroeid tot meer plm. 35.000 ingangen; per december 1996: plm. 38.000; per medio februari 1998: 42.000; per januari 2001 bijna 50.000. 2. In principe is de spelling van het Groene Boekje (1954) aangehouden; wel was een voorschot genomen op een uiteindelijk bij de spellingherziening van 1996 niet doorgegane wijziging betreffende de genitivus–s bij persoonsnamen. Veelal (niet altijd) is aldus gespeld: Vestdijk's romans (ipv.: Vestdijks romans), en: Gezelle's poëzie (ipv.: Gezelles poëzie). Deze spelwijze is niet geredresseerd. – In een aantal gevallen is ook een niet–reguliere spelling meegenomen: in de variant–trefwoorden die naar het "echte" trefwoord verwijzen; dat geldt ook bij de (niet–) voorkeurspelling en verder met name bij gebruik van koppelteken. 3. Om in de trefwoorden posities te sparen is een code ingevoerd: – voor contrasterende relaties tussen twee woorden (of meer woorden tellende begrippen) is de gewone slash [ / ] gebruikt (bv. voor de betekenis "versus" – een term die overigens hier en daar blijft voorkomen): feit / fictie OF: feit/ fictie (het ontbreken van een spatie duidt veelal op een syntactische hiërarchie; op spaties is vaak ook bezuinigd vanwege het beperkte aantal bij het invoeren van trefwoorden ter beschikking staande posities). – voor gelijkwaardige » alternatieve relaties is de 'backward slash' [ » ] gebruikt. – in trefwoorden die bestaan uit slechts een reeks elementen van een complex begrip [bv.: herkennen – vergelijken – oordelen] zijn die elementen soms van elkaar gescheiden door een koppelteken (ook hier kan weer op spaties bezuinigd zijn). 4. De genoteerde ZIE OOK verwijzingen (naar min of meer verwante trefwoorden; in de print out van december 1994 aangeduid door een naar rechts wijzend handje in de marge) zijn vanzelfsprekend allerminst uitputtend, en zullen door ieder gebruiker kunnen of moeten worden uitgebreid en aangevuld, al naar gelang zijn onderzoeksonderwerp daartoe aanleiding geeft. Een belangrijk advies in dit verband is: zoek in de trefwoordenlijst ook bij woorden in de (alfabetische en»of semantische) omgeving van de lemmata waarnaar door een ZIE OOK verwijzing wordt verwezen! Soms is dat in de notatie van de verwijzing al gesuggereerd door de puntjes achter het opgegeven lemma [bv.: waardering ... OF: waardering (...) ]. En verder: 5. ZIE OOK verwijzingen bij lemmata waarnaar per ZIE OOK verwijzing wordt verwezen kunnen veel nieuwe relevante informatie opleveren (sneeuwbal–methode!). 6. Hoewel in een later stadium van bewerking trefwoorden soms met veel extra–ingangen zijn uitgebreid waarbij gestreefd is alfabetiseringsproblemen veroorzaakt door gebruik van haakjes, streepjes, leestekens e.d. te omzeilen, kan het zin hebben op mogelijke alfabetiseringsproblematiek te attenderen. Vandaar i.v.m. dit soort moeilijkheden in de trefwoordenlijst hier enkele suggesties: – Bij het raadplegen van de trefwoordenlijst kan het nodig zijn om mbt. substantieven die het eerste woord van een meer–woordig trefwoord zijn, te zoeken op zowel enkelvouds– als meervoudsvorm; ook kan na de enkelvoudsvorm tussen haakjes de meervoudsuitgang zijn gegeven; bv.: "brief(–ven)", "collectie(s)", "gedicht(en)", enz. – Men moet rekening houden met de alfabetiseringsprocedure van het computerprogramma; zo komt bv. "verwijzing(en) ..." vóór "verwijzing, alles als – "; idem: "verzamelaar(s)" vóór "verzamelaar, Kloos als – ", en: "receptie (beoogde)" vóór "receptie van '50–ers", etc. – Let ook op de alfabetische volgorde van meer–woordige lemmata die in grote aantallen met hetzelfde woord beginnen. Zo bv. de volgorde bij "LEZER" : "lezer (...)" "lezer ... " "lezer / kijker vult aan [...]" "lezer » [...]" "lezer als [...]" "lezer zoekt [...]" "lezer" "lezer(s)" "lezer(s) als [...]" "lezer(s) op vakantie" "lezer(s), eerste – " "lezer(s), zomerse – " "lezer(s): literatuur maakt [...]" "lezer(s)\ kunstkijker(s)" "lezer, aarzelende – " "lezer–dichter, spiegeling – " "lezer/ luisteraar" "lezer: 'gewone' – " "lezer: beperkt zicht op [...]" "lezer; retoriek schept èn beantwoordt verwachtingen bij de – " "lezer?/ tekst?, kwaliteit van – " "lezers eisen..." "lezers(publiek) [...]" "lezers–oeuvre [...]" "lezers: hun gezamenlijke [...]" "lezersconventie" "lezersverwachting" "lezer» kijker [...]" Idem bij lemmata (die beginnen met bv.:) "lezen", "literatuur", "poëzie", etc. – Ook aan elkaar geschreven alternatieven mbt. samenstellingen kunnen zoekproblemen opleveren in het alfabet: "jezuïet(en)(orde)" komt vóór "jezuïetencollege"; "register(deel)" nà "register ondeugdelijk" maar vóór "register, geen – ". – Niet aan elkaar geschreven alternatieven (van elkaar gescheiden door hetzij alleen een "backward slash" of een gewone "slash" ( resp.: » en / ; bv. het lemma "biografie»hagiografie" of het lemma "algemeen/bijzonder"), hetzij door: spatie "backward slash" spatie dan wel : spatie slash spatie (bv. het lemma "biografisch » biografie" of het lemma "alledaags / fantastisch") kunnen de alfabetisering van de lemmata beïnvloeden. Zo bijvoorbeeld komt het lemma "stilte » stil" nà het lemma: "stilte als literair motief" en vervolgens "stilte om het kunstwerk [...]", maar vóór het lemma: "stilte(n) tussen de woorden" en vervolgens "stilte: nachtstilte als literair motief". Een gebruiker die alleen aan het woord "stilte" denkt zou abusievelijk kunnen concluderen dat dat woord geen lemma is, omdat het niet alfabetisch vóór alle andere "stilte"–lemmata voorkomt als los lemma. 7. Voor de beschrijving (in de annotatie–rubriek 'Opmerkingen') van illustraties bij de Volkskrant–artikelen (gewoonlijk bij de maandag–essays) is uitgegaan van de daarbij afgedrukte onderschriften. 8. In principe zijn in de lijst van besproken boeken of teksten alleen die werken opgenomen die door Fens zijn aangegeven als besproken boek (maandagartikelen: noot aan het eind van het stuk), of werken waar hij in zijn stuk expliciet en min of meer uitgebreid op ingaat; ook niet eigenlijk besproken teksten die echter wel duidelijk aanleiding vormen voor een bepaald stuk vallen onder deze categorie. Overige door Fens in een stuk genoemde werken zijn in principe bij dat stuk met titel en auteur vermeld in de annotatie–rubriek "Opmerkingen"; de auteur van die werken is dan altijd als trefwoord bij dat stuk gegeven. ("in principe": want de annotatierubriek is nog niet bij alle artikelen (volledig) ingevuld.) Zo kunnen – mits de auteur bekend is – alle door Fens in zijn artikelen genoemde werken (ook wanneer dat slechts terloops is gebeurd) worden gevonden, zij het met enige moeite: via de auteursnaam in het trefwoordenregister. Slechts bij uitzondering (en dan alleen bij veelgenoemde werken) is een titel als trefwoord gegeven (bv. "Divina Commedia", "Mei (Gorter)"). 8. Als kleine bijdrage aan de Fens–kunde zijn een aantal lemmata die de samensteller erg typerend acht voor Fens als ZIE OOK–verwijzing ondergebracht bij de lemma's: Fens: persoonlijke » privé– mening» gevoelens» voorkeur» ervaring» herinnering en: X INTERESSANT ENTREE BIJ FENS–STUDIE: PRACHTIG» INDRUKWEKKEND» BELANGRIJK STUK 8. Bereikbaarheid van de samenstellers: – inhoud: drs. R. Mollevanger, Dassenburcht 15, 5431 JX CUIJK; tel. 0485–314719; emailadres: Rijkmol@hetnet.nl – computerapplicatie: drs. N.J. van Baalen, E–mail adres: niek@niek.van.baalen.net tel. 020–627.0163. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + In memoriam mijn kranteknippende moeder, zwijgende lezeres. Maria Catharina Mollevanger–Thiel, 18.8.1903–24.6.1979, die posthuum mij nog voorzag van honderden literaire knipsels (augustus 1993 gevonden in voor mij klaargelegde plastic zakken, en voor een groot deel hier verwerkt). | |
Termen |